Het herroepingsrecht

• In welke gevallen beschikt de klant over een herroepingsrecht?
• Moet ik de consument inlichten omtrent het al dan niet bestaan van het herroepingsrecht? Welke zijn de gevolgen bij gebrek aan informatie daarover?
• Binnen welke termijn heeft de consument het recht de overeenkomst te herroepen?
• Mag de consument de overeenkomst herroepen als hij de prijs reeds heeft betaald?
• Mag ik van de consument een vergoeding of uitleg eisen indien hij aan de overeenkomst verzaakt?
• Welke verplichtingen heeft de consument wanneer hij zijn herroepingsrecht uitoefent?
• Welke zijn mijn verplichtingen als de consument de overeenkomst herroept?

De klant die goederen of diensten zonder beroepsdoeleinden koopt, beschikt in het algemeen over een herroepingsrecht, dat wil zeggen de mogelijkheid om, na de bestelling te zijn aangegaan, van zijn aankoop af te zien en terug te zenden hetgeen hij heeft besteld binnen een bepaalde termijn na de levering, behoudens bepaalde in de wet gedefinieerde gevallen.

In welke gevallen beschikt de klant over een herroepingsrecht?

Bij verkoop op afstand kan het gebeuren dat de klant om een of andere reden zijn aankoop betreurt. Als uw klant een consument is, dan verschaft de wet hem in principe het recht om binnen een termijn van ten minste 14 kalenderdagen af te zien van de overeenkomst. De consument hoeft geen reden op te geven waarom hij afziet van de overeenkomst.

De consument heeft het recht, om zonder zijn beslissing te moeten motiveren, de op internet gesloten overeenkomst te herroepen voor de levering van een goed of dienst, behalve indien:

• hij uitdrukkelijk akkoord is gegaan met de uitvoering van de dienst vooraleer de herroepingstermijn afgelopen is (bijvoorbeeld wanneer hij toegang wil tot een databank en onmiddellijk de gevraagde informatie wil raadplegen, zonder het einde van de herroepingstermijn af te wachten); en indien hij erkent dat hij zijn herroepingsrecht verliest, zodra de overeenkomst volledig door u werd uitgevoerd;
• indien u goederen of diensten aanbiedt waarvan de prijs afhankelijk is van schommelingen op de financiële markt waarover u geen controle hebt en die zich kunnen voordoen tijdens de herroepingstermijn (bijvoorbeeld een beursgenoteerde wijn);
• de consument goederen bestelt die volgens zijn specificaties zijn gemaakt of die voor hem werden gepersonaliseerd (bijvoorbeeld een op bestelling vervaardigd kledingstuk, een goed met zijn naam erop, op maat gemaakte inbouwmeubelen voor zijn keuken, …);
• de consument goederen bestelt die niet kunnen worden teruggestuurd of snel kunnen bederven of verouderen (bijvoorbeeld bederfbaar voedsel, verse goederen, ...);
• de consument verzegelde goederen bestelt die omwille van de gezondheid en de hygiëne (bijvoorbeeld een potje gezichtscrème of tandpasta) niet kunnen worden teruggezonden nadat hij ze heeft geopend;
• de consument goederen bestelt die, nadat ze geleverd werden, en omwille van hun aard, vermengd werden met andere artikelen (bv. benzine en mazout die vermengd worden met de benzine of mazout die hij al had);
• de consument alcoholhoudende dranken bestelt, waarvan de prijs overeengekomen werd op het ogenblik van de contractsluiting, en die pas na dertig dagen kunnen worden geleverd, en waarvan de reële waarde afhankelijk is van marktschommelingen waarop u geen vat heeft (deze hypothese geldt bijvoorbeeld voor de aankoop van primeurwijn);
• u een overeenkomst hebt gesloten waarin de consument u uitdrukkelijk om een bezoek heeft gevraagd voor dringende onderhouds- of herstelwerken. Als u echter tijdens zo'n bezoek nog andere bijkomende diensten levert dan specifiek door de consument gevraagd, of goederen levert die geen noodzakelijke wisselstukken zijn voor de onderhouds- of herstelwerken, dan beschikt de consument opnieuw over een herroepingsrecht, voor wat die extra diensten en goederen betreft;
• u kranten, tijdschriften of magazines levert, met dien verstande dat de consument steeds over een herroepingsrecht beschikt voor de abonnementen op dergelijke publicaties;
• de consument online weddingschappen aangaat of loterijbiljetten koopt;
• de consument, nadat ze geleverd werden, een muziek- of video-opname, een e-book of informaticabestanden ontzegelt (bv. dvd, cd, USB-stick, cd-rom, videocassette, …). Als hij daarentegen niet aan het veiligheidssysteem raakt, dan kan hij de overeenkomst herroepen en het goed ongeschonden teruggeven.
• als tijdens de herroepingstermijn begonnen werd met het downloaden van een digitale inhoud, waarvoor de consument op voorhand zijn uitdrukkelijke toestemming gaf en erkend heeft dat hij op die manier zijn herroepingsrecht verliest (NB: als u de consument digitale inhoud aanbiedt, en met het downloaden begonnen werd zonder zijn uitdrukkelijke toestemming, zonder zijn verklaring dat hij het verlies van zijn herroepingsrecht erkent of als hij van u niet de bevestiging kreeg die u hem had moeten meedelen, dan is hij u geen betaling van kosten verschuldigd);
• de consument een overeenkomst heeft gesloten tijdens een openbare veiling;
• de consument diensten bestelt voor niet-residentiële logies, vervoer, autoverhuur, restaurantbedrijf of vrijetijdsbesteding, waarvoor in de overeenkomst een welbepaalde datum of een welbepaalde uitvoeringsperiode wordt bepaald, zoals het reserveren van een vliegticket, een hotel, een huurwagen of theatertickets voor een bepaalde datum.

In al die gevallen moet u de consument  vóór het contract wordt afgesloten, ervan op de hoogte brengen dat hij niet beschikt over een herroepingsrecht, of hem meedelen in welke omstandigheden hij zijn herroepingsrecht verliest (zie ook: informatieplicht).

Moet ik de consument inlichten omtrent het al dan niet bestaan  van het herroepingsrecht? Welke zijn de gevolgen bij gebreke aan informatie daarover?

U moet, vanaf de uitnodiging tot aankoop, de consument inlichten omtrent het al dan niet bestaan van een herroepingsrecht.  

De wet voorziet in sancties indien u niet de nodige informatie over het herroepingsrecht hebt verstrekt.

Indien u de consument niet correct hebt ingelicht over het bestaan van het herroepingsrecht, de voorwaarden ervan, de termijn en de modaliteiten voor de uitvoering ervan (desgevallend via gestandaardiseerde informatie), of u hem het modelformulier voor herroeping niet hebt bezorgd vóór hij de overeenkomst op afstand heeft afgesloten en daaraan gebonden is (over deze informatieplicht), wordt de oorspronkelijke herroepingstermijn verlengd met 12 maanden.

Als u de consument binnen deze termijn van 12 maanden de vereiste informatie verstrekt, dan heeft hij nog slechts 14 kalenderdagen om zijn overeenkomst te herroepen, te rekenen vanaf de dag nadat hij die informatie kreeg.

Naast de verlenging van de herroepingstermijn, voert de wet nog een andere sanctie in, voor het geval u uw klant/consument slecht zou hebben geïnformeerd over het herroepingsrecht. Het is immers zo dat, wanneer hij zijn herroepingsrecht uitoefent, hij niet verantwoordelijk kan worden gesteld voor de ontwaarding van de goederen ingevolge het feit dat ze werden gemanipuleerd voor andere doeleinden dan het vaststellen van hun aard, hun kenmerken en hun goede werking. Maar indien hij slecht werd geïnformeerd, zal hij in geen geval verantwoordelijk worden gesteld voor een eventuele waardevermindering van de goederen.

Binnen welke termijn heeft de consument het recht de overeenkomst te herroepen?

In principe beschikt de consument over een herroepingstermijn van minimaal14 kalenderdagen. Dat betekent dat hij u vóór het verstrijken van die termijn moet verwittigen dat hij de overeenkomst wil opzeggen. Indien u het wenst, kan u die termijn verlengen, doch u mag hem in geen geval inkorten.

Het begin van de termijn verschilt naargelang de overeenkomst de levering van een goed of van een dienst betreft :

• voor goederen begint de termijn te lopen de dag nadat de consument of een door de consument aangewezen persoon, de goederen fysiek in bezit neemt. A fortiori heeft de consument het recht van de overeenkomst af te zien nog vóór het goed geleverd is;
• voor goederen die samen werden besteld maar afzonderlijk worden geleverd, begint de termijn te lopen de dag nadat de consument of een door de consument aangewezen persoon, het laatste goed fysiek in bezit neemt;
• indien de levering bestaat uit verschillende zendingen of onderdelen, begint de termijn te lopen de dag nadat de consument of een door de consument aangewezen persoon, het laatste onderdeel fysiek in bezit neemt;
• voor overeenkomsten betreffende regelmatige levering van goederen gedurende een bepaalde periode, begint de termijn te lopen de dag nadat de consument of een door de consument aangewezen persoon, het eerste goed fysiek in bezit neemt;
• wat betreft overeenkomsten voor de levering van water, gas of elektriciteit, die niet gereed voor verkoop zijn gemaakt in een beperkt volume of in een bepaalde hoeveelheid, van stadsverwarming, start de termijn op de dag na de sluiting van de overeenkomst;
• voor diensten start de termijn de dag na het sluiten van de overeenkomst.

De datum die weerhouden wordt als die waarop de consument zijn herroepingsrecht uitoefent, is de datum waarop hij u de kennisgeving/mededeling over de uitoefening ervan verzendt.

De oorspronkelijke herroepingstermijn wordt verlengd met 12 maanden als u de consument niet correct hebt ingelicht over het bestaan van het herroepingsrecht, de voorwaarden ervan, de termijn en de modaliteiten voor de uitvoering ervan (desgevallend via gestandaardiseerde informatie), of u hem het modelformulier voor herroeping niet hebt bezorgd vóór hij de overeenkomst op afstand heeft afgesloten en daaraan gebonden is (over die informatieplicht).

Als u hem tijdens die termijn van 12 maanden de vereiste informatie meedeelt, dan beschikt hij nog slechts over 14 kalenderdagen om te herroepen, te rekenen vanaf de dag nadat hij die informatie heeft ontvangen.

De consument die de overeenkomst wenst te herroepen, kan dit voor het verstrijken van de termijn doen door middel van ofwel een ondubbelzinnige verklaring ofwel het modelformulier voor herroeping (u bent verplicht hem dit formulier te verstrekken  vóór het sluiten van de overeenkomst). Eenmaal die termijn overschreden, kan hij de overeenkomst niet meer herroepen conform het wettelijke herroepingsrecht.

Mag de consument de overeenkomst herroepen als hij reeds heeft betaald?

Ja. Als de consument zijn herroepingsrecht uitoefent, bent u verplicht hem de betaalde bedragen terug te betalen, zonder kosten (zie de volgende vraag). Die terugbetaling moet onverwijld gebeuren en in elk geval uiterlijk binnen 14 dagen nadat u op hoogte werd gebracht van de herroeping (zie hierover de FAQ "Welke zijn mijn verplichtingen indien de consument aan overeenkomst herroept?").

Mag ik van de consument een vergoeding of uitleg eisen indien hij de overeenkomst herroept?

Neen. Vooreerst is het herroepingsrecht gratis: het wordt uitgeoefend zonder enige vergoeding of straf.

U kunt evenwel de consument de directe kosten doen dragen van het terugzenden van de goederen, tenzij u ermee hebt ingestemd deze kosten te dragen of de consument niet correct hebt geïnformeerd over zijn verplichting deze kosten te dragen. Kunnen de goederen door hun aard niet op normale wijze via de post teruggezonden kunnen worden, dan moet u de consument op de hoogte hebben gebracht van de kostprijs van de terugzending (als die kosten niet vooraf kunnen worden berekend, dan moet u alleszins hebben vermeld dat dergelijke kosten kunnen worden aangerekend en eventueel hoog kunnen oplopen; u moet ook een redelijke schatting van de maximumkost meedelen, bijvoorbeeld gebaseerd op de leveringskost). Zo niet, is de consument niet verplicht die kosten voor zijn rekening te nemen.

U kunt in één bijzonder geval ook van de consument betaling vorderen van een gedeelte van de prijs. Als hij uitdrukkelijk heeft gevraagd om met de uitvoering van diensten of de levering van water, gas of elektriciteit (niet in beperkte volumes of in een bepaalde hoeveelheid) te beginnen tijdens de herroepingsperiode, kunt u hem een bedrag aanrekenen dat evenredig is aan hetgeen reeds is geleverd of gepresteerd op het moment dat de consument zijn herroepingsrecht uitoefent. Dat bedrag wordt in principe berekend op basis van de totaalprijs (als die overdreven hoog is, zal het bedrag worden berekend op basis van de marktwaarde van wat werd geleverd of gepresteerd).

De consument is u dit bedrag evenwel niet verschuldigd:

• als u hem niet hebt laten weten dat dergelijke kosten kunnen worden aangerekend;
• als u hem niet correct hebt geïnformeerd over de voorwaarden, termijnen en uitvoeringsmodaliteiten van het herroepingsrecht, voordat hij zich kon binden door de overeenkomst op afstand;
• of nog, als met de uitvoering van de dienst of met de levering van water, gas of elektriciteit werd begonnen, zonder dat de consument hierom uitdrukkelijk heeft gevraagd.

Ten slotte mag de consument dit herroepingsrecht uitoefenen zonder zich daarvoor bij u te moeten verantwoorden. U heeft dus niet het recht een uitleg van zijnentwege te eisen of hem het recht te weigeren van de overeenkomst af te zien, met als voorwendsel dat die herroeping u ongerechtvaardigd of lichtzinnig lijkt.

Welke verplichtingen heeft de consument wanneer hij zijn herroepingsrecht uitoefent?

Als de consument beslist van de overeenkomst af te zien, moet hij u dit gewoon meedelen, ofwel via het modelformulier voor herroeping dat bij wet voorzien is en dat u hem moet bezorgen ten laatste vóór de overeenkomst wordt gesloten, ofwel via een andere ondubbelzinnige verklaring.

Hij hoeft dat niet met een aangetekende brief te melden. De wet schrijft namelijk geen procedure voor om de opzegging van de overeenkomst via - al dan niet elektronische - aangetekende brief mee te delen. Concreet kan de consument u dus om het even hoe meedelen dat hij afziet van het contract (met een gewone brief, fax, e-mail, aangetekende post, …). Hij moet wel zijn kennisgeving bewijzen, en heeft er dus alle belang bij, dit op een duurzame houder te doen.

Naast al die mogelijkheden kunt u de consument ook toestaan om het door de wet voorgeschreven herroepingsformulier of een andere verklaring online in te vullen en door te zenden. U moet hem dan onmiddellijk, op duurzame drager, een ontvangstbewijs sturen van zijn herroeping (NB: een e-mail, USB-sleutel, harde schijf, enz., zijn voorbeelden van duurzame dragers : een hyperlink in een e-mail die naar uw website verwijst, geldt niet als duurzame drager).

De consument moet u zo snel mogelijk het goed terugzenden dat u hem hebt geleverd. Hij moet u (of een persoon die u daartoe hebt gemachtigd) dat goed terugzenden of teruggeven, ten laatste 14 dagen nadat hij u het bericht van zijn herroeping heeft meegedeeld.

Als hij daarover op voorhand werd geïnformeerd, moet de consument u de rechtstreekse kosten van de terugzending betalen, en eventueel een bepaald gedeelte van de prijs (zie vorige vraag).

De consument heeft het recht om het goed dat u hem hebt verkocht uit te proberen, op dezelfde manier waarop hij dat zou doen als de tekoopaanbieding in de winkel zou gebeuren: hij kan een kledingstuk of schoenen passen, maar ze daarom niet dragen; hij kan de verpakking van een elektrisch huishoudtoestel openen om het goed grondiger te bekijken, of om te testen, zonder het daarom effectief te gebruiken. Hij kan aansprakelijk worden gesteld als hij het goed voor andere doeleinden heeft gebruikt, en het daardoor in waarde verminderd is, of als hij misbruik maakt van zijn herroepingsrecht (bv. als hij een kledingstuk en juwelen gebruikt die online gekocht zijn, om naar een avondje uit te gaan, en daarna pas zijn rechten herroept).

Welke zijn mijn verplichtingen als de consument de overeenkomst herroept?

Als de consument tegenover u zijn herroepingsrecht uitoefent, bent u verplicht hem het reeds gestorte bedrag (volledige prijs of voorschot) terug te betalen. Die terugbetaling moet zonder overdreven vertraging gebeuren en alleszins binnen 14 dagen nadat u werd ingelicht over zijn herroeping. Aangezien het herroepingsrecht wordt uitgeoefend zonder kosten of boete, kunt u in principe geen kosten afhouden. U kunt desgevallend wel van de consument eisen dat hij de rechtstreekse terugzendkosten en een bepaald gedeelte van de prijs betaalt (zie vorige vraag).

Voor de verkoopovereenkomsten, kan u bovendien de terugbetaling uitstellen tot de goederen zijn terugbezorgd, of tot u een bewijs ontvangt van terugzending (de datum voor de terugbetalingstermijn is de datum waarop de eerste van die feiten - terugkrijgen van de goederen of ontvangen van verzendbewijs - zich voordoet). U dient de consument hierover te informeren. U kunt de terugbetaling echter niet uitstellen als u het goed zelf afhaalt.